Deze pagina biedt informatie voor de patiënt.
(De zorgverleners binnen de CVRM keten vinden informatie via 'Informatie zorgverleners' en een directe CVRM pagina met links naar relevante documenten)

De zorgstandaard voor patiënten

Bekijk de video 'Welke dingen verhogen de kans?'

Bekijk de video 'Hoe groot is mijn kans?'

CVRM

Begrippen

Hart- en vaatziekten (HVZ): 
hartinfarct, angina pectoris, hartfalen, herseninfarct, transient ischaemic attack (TIA), aneurysma aortae en perifeer arterieel vaatlijden.

Cardiovasculair risicomanagement: 
diagnostiek, behandeling en follow-up van risicofactoren voor HVZ, inclusief leefstijladvisering en begeleiding bij patiënten met een verhoogd risico op ziekte of sterfte door HVZ.

Risicoprofiel: 
overzicht van voor HVZ relevante (risico)factoren: leeftijd, geslacht, roken, familieanamnese, voe­dingspatroon, alcoholgebruik, lichamelijke activiteit, bloeddruk, body-mass index (BMI), lipidenspectrum, glucose­gehalte en geschatte glomerulaire filtratiesnelheid (eGFR).

Risicoschatting: 
schatting van het absolute 10-jaarsrisico op ziekte of sterfte door HVZ met behulp van een risi­cofunctie aan de hand van het risicoprofiel van een patiënt.


Ik heb een laag/matig risico, wat betekent dat? Lees hier...

Ik heb een hoog/zeer hoog risico, wat betekent dat?: Lees hier...


Risico hart- en vaatziekten verlagen

De bekendste hart- en vaatziekten zijn:
aderverkalking, angina pectoris (pijn op de borst), nierschade, een hartinfarct en een beroerte.

De kans hierop is verhoogd bij onder meer bij:
diabetes mellitus, reumatoïde artritis, een hoge bloeddruk, een hoog cholesterol, stress, roken of overgewicht.  

Het overzicht van al uw risicofactoren noemen we uw risicoprofiel. 

Met uw risicoprofiel kan de huisarts opzoeken hoe groot de kans wordt geschat dat u binnen 10 jaar een hart- of vaatziekte krijgt of aan een hart- of vaatziekte overlijdt. 

Wat zijn hart- en vaatziekten?

Er zijn verschillende hart- en vaatziekten. De bekendste zijn:

aderverkalking (vernauwing van de vaten);

angina pectoris (pijn op de borst);

nier schade;

een hartinfarct;

een beroerte.


Wat zijn risicofactoren voor hart- en vaatziekten?

Risicofactoren voor hart- en vaatziekten zorgen voor een verhoogde kans op vernauwing van de slagaderen (aderverkalking), angina pectoris (pijn op de borst), nierschade, een hartinfarct of een beroerte.

De belangrijkste risicofactoren voor hart- en vaatziekten zijn:

  • een hart- en vaatziekte hebben (gehad);

  • diabetes mellitus (suikerziekte);

  • reumatoïde artritis;

  • verminderde werking van de nieren;

  • hoge bloeddruk;

  • een verhoogd cholesterolgehalte;

  • een vader, moeder, broer of zus die vóór de leeftijd van 65 jaar een hart- of vaatziekte heeft gekregen;

  • roken;

  • stress;

  • te weinig lichaamsbeweging;

  • overmatig alcoholgebruik;

  • ongezonde voeding;

  • overgewicht.

Het risico op hart- en vaatziekten neemt toe met de leeftijd en is voor mannen groter dan voor vrouwen. Iemand van Hindoestaanse afkomst heeft een grotere kans op hart- en vaatziekten. Sommige factoren geven meer risico dan andere; samen versterken de risicofactoren elkaar

.

Het aanpakken van uw risicofactoren vermindert uw risico op hart- en vaatziekten en de kans om hieraan te overlijden.

Als u uw risico op hart- en vaatziekten wilt verlagen, kan dat betekenen dat u uw leefstijl moet aanpassen. Bijvoorbeeld door te stoppen met roken, gezonder te eten en meer te bewegen. Dit kan een lastige opgave zijn, maar u zult merken dat u zich door deze leefstijlverandering al gauw fitter voelt.

Door gezonder te leven kan het risico zo sterk dalen, dat u geen medicijnen (meer) nodig heeft voor het verlagen van uw bloeddruk of cholesterol. In andere gevallen zullen deze medicijnen toch nodig zijn om uw risico voldoende te verminderen.

Als u meer wilt weten over uw risicofactoren voor hart- en vaatziekten en welke maatregelen u kunt nemen om het risico te verlagen, dan kunt u uw risicoprofiel laten bepalen.

Een aantal risicofactoren kent u zelf al, zoals:

  • hart- en vaatziekten in uw familie

  • roken

  • ongezonde voeding

  • te weinig lichaamsbeweging

  • stress

  • overgewicht

  • overmatig alcoholgebruik

De andere risicofactoren kan uw huisarts controleren. In de huisartsenpraktijk wordt:

  • de bloeddruk gemeten

  • bloedonderzoek gedaan naar het glucose (bloedsuiker) en cholesterolgehalte


Waarom een risicoprofiel?

Bij bepaalde risicofactoren voor hart- en vaatziekten is het zinvol na te gaan of er nog andere factoren zijn die uw risico verhogen. 

Het overzicht van al uw risicofactoren noemen we uw risicoprofiel. Met uw risicoprofiel kunnen we inschatten of uw risico voor hart- en vaatziekten echt is verhoogd.

We zien dan ook welke maatregelen u het beste kunt nemen om uw risico te verlagen, zoals:

  • stoppen met roken

  • afvallen

  • gezond eten

  • meer bewegen

  • medicijnen gebruiken om het risico op hart- en vaatziekten verder te verlagen


Schatting van het risico op hart- en vaatziekten

Met uw risicoprofiel kan de huisarts opzoeken hoe groot de kans wordt geschat dat u binnen 10 jaar een hart- of vaatziekte krijgt of aan een hart- of vaatziekte overlijdt.

Zo’n schatting is geen zekerheid. Het komt bijvoorbeeld voor dat iemand met een hoog risico toch heel oud wordt. Omgekeerd kan iemand met een laag risico toch een hartinfarct krijgen. Mensen met diabetes, reumatoïde artritis of een hart- en vaatziekte hebben in ieder geval een verhoogd risico.

Uw risicoprofiel voor hart- en vaatziekten

Om na te gaan of u een verhoogd risico heeft op hart- en vaatziekten, kijkt uw huisarts welke risicofactoren bij u een rol spelen. Het overzicht van uw risicofactoren noemen we uw eigen risicoprofiel. Uw huisarts kan daarmee in een tabel opzoeken hoe groot de kans is dat u binnen 10 jaar een hart- of vaatziekte krijgt of aan een hart- of vaatziekte overlijdt. Deze tabellen zijn gebaseerd op gegevens van grote aantallen mensen van wie het risicoprofiel is bepaald.

De huisarts zoekt op wat het risico is voor de groep waar u bij hoort. De huisarts let hierbij met name op uw geslacht, leeftijd, op uw bloeddruk, uw cholesterol en of u reuma of diabetes mellitus heeft en of u rookt. Het gaat om een schatting van het risico, en niet om een zekerheid. Het komt bijvoorbeeld voor dat iemand met een hoog risico toch heel oud wordt. Omgekeerd kan iemand met een laag risico toch een hartinfarct krijgen.


Adviezen bij een verhoogd risicoprofiel

Het aanpakken van uw risicofactoren vermindert uw risico op hart- en vaatziekten en de kans om hieraan te overlijden.

Om uw risico op hart- en vaatziekten te verlagen is het belangrijk gezond te leven. Dat kan betekenen dat u bepaalde leefgewoontes moet veranderen.

  • Als u rookt is het heel belangrijk dat u hiermee stopt. Uw risico op hart- en vaatziekten vermindert dan sterk. 

  • Probeer gezond en gevarieerd te eten.

  • Drink niet meer dan één glas alcohol per dag.

  • Zorg ervoor dat u ten minste vijf dagen per week een halfuur per dag actief beweegt.

  • Gezonde voeding en actief bewegen helpen ook om overgewicht tegen te gaan.

Wanneer u stopt met roken, daalt uw risico op hart- en vaatziekten heel sterk. Soms zijn daardoor medicijnen voor het verlagen van uw bloeddruk of cholesterol zelfs niet meer nodig.

Als uw huisarts samen met u uw risicoprofiel bekijkt, ziet u vanzelf welke adviezen voor u het belangrijkst zijn om uw risico op hart- en vaatziekten te verlagen.

Door gezonder te leven kan het risico zo sterk dalen, dat u geen medicijnen (meer) nodig heeft voor het verlagen van uw bloeddruk of cholesterol. In andere gevallen zullen deze medicijnen toch nodig zijn om uw risico voldoende te verminderen.


Medicijnen om het risico op hart- en vaatziekten te voorkomen

Bij een verhoogd risico op hart- en vaatziekten kunnen bloedverdunnende medicijnen of medicijnen die uw bloeddruk of cholesterolgehalte verlagen zinvol zijn. De huisarts bekijkt of dat in uw situatie zo is. Hoe hoger uw geschatte risico op hart- en vaatziekten, en hoe hoger uw bloeddruk of cholesterolgehalte, des te groter is de kans dat u baat heeft bij deze medicijnen.

De behandeling hangt af van de groep waar u bij hoort:

  • u heeft een hart- of vaatziekte gehad (bijvoorbeeld een hartinfarct, angina pectoris of een beroerte);

  • u heeft diabetes mellitus;

  • u heeft geen van deze aandoeningen.

1. U heeft een hart- en vaatziekte (gehad):

  • dan heeft u baat bij een bloedverdunnend medicijn, bijvoorbeeld acetylsalicylzuur;

  • dan heeft u baat bij een cholesterolverlagend medicijn, bijvoorbeeld een statine;

  • dan heeft u baat bij een bloeddrukverlagend medicijn als uw bloeddruk verhoogd is of als u een beroerte heeft gehad. 

Voorbeelden van bloeddrukverlagende medicijnen zijn: diureticum (plaspil), bètablokker, ACE-remmer of calciumantagonist.

2. U heeft diabetes:

  • dan heeft u meestal baat bij een cholesterolverlagend medicijn, bijvoorbeeld een statine;

  • dan heeft u meestal baat bij een bloeddrukverlagend medicijn als uw bloeddruk verhoogd is.

3. U heeft geen hart- of vaatziekte en geen diabetes:

  • dan hangt het van uw geschatte risico en uw cholesterolgehalte af of behandeling met een cholesterolverlagend medicijn zinvol is;

  • dan hangt het van uw geschatte risico en uw bloedruk af of behandeling met een bloeddrukverlagend medicijn zinvol is.


Hoe gaat het verder bij een verhoogd risico op hart- en vaatziekten?

Met uw huisarts bespreekt u welke maatregelen mogelijk zijn om uw risico op hart- en vaatziekten te verlagen. Daarna maakt u samen een plan voor de verdere aanpak van uw risicofactoren.

U spreekt af of en, zo ja, wanneer u weer voor controle terug moet komen. Dit hangt natuurlijk af van uw risicofactoren, de gekozen aanpak en de eventuele behandeling.


Wilt u de CVRM zorgstandaard lezen? Hier vindt u de patiënten versie..


 

Wat is uw situatie?

Ik heb misschien een verhoogde kans op hart- en vaatziekten 
Ik wil hart- en vaatziekten voorkomen door betere voeding 
Ik wil hart- en vaatziekten voorkomen door meer te bewegen 
Ik word behandeld voor een verhoogde kans op hart- en vaatziekten


Meer informatie?

De informatie over risico op hart- en vaatziekten is gebaseerd op de wetenschappelijke richtlijnen voor huisartsen, de NHG-Standaard PreventieConsult module Cardiometabool Risico en de NHG-Standaard Cardiovasculair risicomanagement.


Meer onderwerpen

Cholesterol 
Overgewicht 
Hart en vaatziekten 
Gezonde leefstijl 
Stoppen met roken 
Depressie
Nierschade door vaatproblemen

Hulpmiddelenwijzer